Dit tijdvak behandelt de geschiedenis van Nederland in de periode vanaf de tijd van de jagers en de boeren tot het jaar 3000 voor Christus. De tijd van de jagers en de boeren wordt ook wel de prehistorie genoemd. Prehistorie betekent voorgeschiedenis. Uit deze periode hebben we geen schriftelijke bronnen. Alles wat we weten van de prehistorie weten we dankzij archeologische vondsten. Dit zijn meestal voorwerpen die door de mensen uit die periode zijn gemaakt. Wij noemen dit artefacten. Maar soms vinden archeologen ook overblijfselen van dieren of mensen uit de prehistorie. Een voorbeeld hiervan is Ötzi de ijsman. Door deze vondsten te bestuderen kunnen ze bepalen uit welke tijd ze stammen en verkrijgen ze waardevolle informatie over de geschiedenis.
De prehistorie wordt ingedeeld in drie verschillende tijdvakken. Dit zijn: de Steentijd, de Bronstijd en de Ijzertijd. De eerste periode van de prehistorie, de Steentijd, is ook ingedeeld in drie verschillende tijdvakken. Dit zijn: de Oude Steentijd (Paleolithicum), de Midden Steentijd (Mesolithicum) en een Nieuwe Steentijd (Neolithicum).
De Oude Steentijd begint vanaf het moment dat er mensen op aarde rondliepen. Deze mensen waren jagers of verzamelaars. Zij hadden geen vaste verblijfplaats en haalden hun voedsel uit de wilde natuur. Ze jaagden op dieren of verzamelden bessen of andere eetbare planten. Mensen die op deze manier leven, noemen wij nomaden. Zij leidden een nomadisch bestaan.
Rond 10.000 voor Christus deden de nomaden in het Midden-Oosten een grote ontdekking. Ze ontdekten een manier om groenten en granen te verbouwen. Vanaf dat moment was het niet langer noodzakelijk om rond te trekken en kon men huizen gaan bouwen. Bij hun huizen hielden ze dan ook vaak enkele koeien, geiten of schapen voor het vlees of de melk. Deze verandering was erg ingrijpend en was het begin van de landbouwrevolutie. Deze revolutie wordt ook wel de neolithische revolutie genoemd. Dankzij de landbouwrevolutie veranderde de nomadische samenleving in een agrarische samenleving. De jagers en verzamelaars werden nu boeren.
Rond 3000 voor Christus leefden bijna alle mensen in Europa in landbouwsamenlevingen. Dit waren eerst kleine dorpen. In de dorpen ontwikkelden de mensen een eigen cultuur waarvan we bijvoorbeeld in Drenthe nog resten terug kunnen vinden. Hier staan hunebedden die in 3500 voor Christus werden gemaakt als graf voor belangrijke mensen.
In de dorpen leefden voornamelijk boeren. Deze boeren leefden van het voedsel dat zij, of hun buren verbouwden op hun eigen land. In het begin konden de boeren precies genoeg voedsel produceren voor hun eigen gezin. Maar na verloop van tijd konden zij hun goederen verkopen aan andere mensen. Nu konden mensen ook andere beroepen uitoefenen, zoals architect of ambachtsman en groeiden sommige dorpen uit tot steden.
- Het leven van jagers en verzamelaarsWist je dat bij de Nederlandse grens een uitgestorven mensensoort is gevonden? Dit soort ontdekkingen geeft ons veel informatie over onze geschiedenis.
- Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingenKan jij een steen van 25.000 kilo verplaatsen? 5500 jaar geleden konden de eerste Drentse boeren dit wel. Zij bouwden toen de oudste Nederlandse monumenten.
- Het ontstaan van de eerste stedelijke samenlevingenWeet je al wat voor beroep je later wilt uitoefenen? Als je aan het einde van de prehistorie had geleefd had je geen keus, je was boer of ambachtsman.
